CECHY MAKROSKOPOWE
 Grupa dojrzałych owocników
|
Owocniki kuliste lub owalne rzadziej bulwiaste, nieregularne, guzowate. Wielkość dojrzałych owocników 1-2 cm, bardzo rzadko owocniki osiągają nieco większe rozmiary. Barwa powierzchni młodych owocników cytrynowożółta do żółto-zielonej, potem żółte, do żółto-brązowych, brązowo-czerwonych w stadium późnej dojrzałości. Owocniki matowe, czasem sprawiające wrażenie zamszowatych Gleba za młodu biała, potem szaro-brązowa, w okresie pełnej dojrzałości brązowo-czarna do czarnej, poprzecinana białymi lub biało-żółtymi żyłkami płonnej tramy. Na powierzchni owocnika lub na przekroju gleby często można zaobserwować gutację ciemnobordowego, przeźroczystego soku. Owocniki często oplecione siatką czarnobrązowych ryzomorf. Najczęściej w okolicach podstawy owocnika, rzadziej na całej powierzchni. Miąższ sprężysty, zwarty o przyjemnym grzybowym zapachu i nieokreślonym smaku.
|
CECHY MIKROSKOPOWE
 Zarodniki M.luteus
|
Perydium 200-500 μm, plektenchymatyczne, zbudowane z grubościennych, strzępek o średnicy 4-10 μm. Sprzążki obecne w większości strzępek. W warstwie powierzchniowej strzępki zabarwione na ciemnobrązowy kolor, głębiej hialinowe. Sporadycznie strzępki perydium wykazują tendencję do rozdymania się i tworzą miejscami struktury zbudowane z owalnych komórek o średnicy 10-20 μm. Płonna trama zbudowana z hialinowych strzępek ze sprzążkami, 2-7 μm średnicy. Bazydia maczugowate lub cylindryczne 4-8 zarodnikowe, z krótkimi i słabo widocznymi sterygmami. Średnia wielkość podstawek 15-25 x 5-9 μm. Zarodniki cylindryczne do owalnych, zawsze obcięte, z niewielkimi, prostymi wyrostkami sterygmalnymi (apiculus). Jasno- do ciemnobrązowych zawsze z ciemniej zabarwioną, grubą ścianką. Wielkość zarodników 4-7 x 2-4 μm, średnio 6 x 3 μm, Q=1,7-2,3, Qm=2,0.
 |
 |
 |
Szczegóły budowy perydium M.luteus
|
|
SIEDLISKO
|
Melanogaster luteus jest ściśle związany z nadrzecznymi lasami łęgowymi, gdzie wyrasta w bogatych glebach aluwialnych. Mikoryzuje wyłącznie z różnymi gatunkami Alnus. Znany przede wszystkim z lokalizacji w niskich i średnich położeniach górskich, do 1500 m n.p.m. W Polsce zlokalizowany również na stanowisku wyżynnym, w dolinie niewielkiego potoku na południowych krańcach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Owocniki w nielicznych grupach wyrastają płytko pod powierzchnią gleby, a bardzo często semihypogeicznie, pod warstwą liściastej ściółki. Dojrzałe okazy można pozyskiwać od początku lata do pierwszych wyraźnych mrozów.
|
WYSTĘPOWANIE
|
Melanogaster luteus jest gatunkiem rzadkim. Znany z nielicznych krajów europejskich: Francji, Włoch, Czarnogóry oraz krajów skandynawskich. Na obszarze Polski zlokalizowany po raz pierwszy w 2009 roku, znany z trzech stanowisk. W obrębie rodzaju można go uznać za gatunek bardzo rzadki i trudny do znalezienia ze względu na bardzo specyficzne wymagania siedliskowe.
Beskid Mały – DF 96, Koziniec k. Wadowic, Październik 2009
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska DF 66, Babice k. Chrzanowa, Listopad 2012
Beskid Śląski – DG03, Bystra k. Bielska-Białej, Czerwiec 2017
|
UWAGI
 Grupa dojrzałych owocników
|
Melanogaster luteus w obrębie trudnego do diagnostyki rodzaju jest gatunkiem łatwym do identyfikacji. Wyróżnia go specyficzny typ siedliska, wyraźnie żółte barwy niewielkich owocników, oraz najmniejsze wśród wszystkich Melanogaster zarodniki. Taksonomia gatunku jest bardzo niejasna. Jest traktowany odmiennie według różnych ujęć i funkcjonuje w literaturze pod kilkoma nazwami. Zaakceptowana propozycja przeniesienia M. luteus do rodzaju Alpova wydaje się nie mieć uzasadnienia z uwagi na znaczne różnice w budowie mikroskopowej tych dwóch rodzajów.
|
